Dapagliflozyna – plejotropowy lek dla pacjentów z wielochorobowością

Wprowadzenie

Stabilna pozycja dapagliflozyny na polskim rynku farmaceutycznym oraz coraz szersze wskazania do jej stosowania w aktualnych wytycznych nakazują się zastanowić, jaki jest powód sukcesu leków pierwotnie diabetologicznych, a obecnie w coraz większym zakresie także kardiologicznych, nefrologicznych i nie tylko (tab. 1, 2).
Flozyny, czyli bardziej szczegółowo inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 (sodium-glucose co-transporter type 2 inhibitors – SGLT2i), który jest zlokalizowany w bliższych kanalikach nerkowych, powodują wydalanie glukozy z moczem na drodze zmniejszenia reabsorpcji glukozy i obniżenia progu nerkowego dla glukozy. Jest to jeden z kluczowych mechanizmów farmakodynamicznych wykorzystywanych w leczeniu cukrzycy. Glikozuria powoduje diurezę osmotyczną i powstanie ujemnego bilansu energetycznego, co z kolei wpływa na utratę masy ciała, a także poprawia wrażliwość tkanek na insulinę. Efekt ten jest niezależny od insuliny oraz uzyskiwany bez ryzyka hipoglikemii, co ma szczególne znaczenie w populacji pacjentów w wieku senioralnym, u których wystąpienie hipoglikemii może być istotnym elementem farmakoterapii jatrogenizacyjnej. Spośród innych korzystnych mechanizmów działania SGLT2i, szczególnie istotnych u pacjentów z niewydolnością serca (heart failure – HF), należy wymienić redukcję wchłaniania zwrotnego sodu w cewce nerkowej. Dodatkowo nasilona natriureza i diureza osmotyczna, powodując zmniejszenie objętości osocza i ciśnienia tętniczego, prowadzi do redukcji obciążenia wstępnego i następczego lewej komory. Co więcej, zwiększone dostarczanie jonów sodu do plamki gęstej zmniejsza aktywację współczulną i układu renina–angiotensyna–aldosteron (RAA). Oprócz opisanych efektów w miokardium zwiększa się produkcja ciał ketonowych i ich wykorzystania, czego konsekwencją jest poprawa metabolizmu mięśnia sercowego, a także hamowanie jego remodelingu [1–4].
Z praktycznego punktu widzenia ważne jest działanie nefroprotekcyjne SGLT2i wynikające z obkurczenia nerkowej tętniczki doprowadzającej, co redukuje hiperfiltrację wewnątrz kłębuszka nerkowego i wydalanie albumin z moczem. Dapagliflozyna zmniejsza ryzyko sercowo-nerkowe w szerokiej grupie pacjentów z cukrzycą typu 2 i bez cukrzycy typu 2, co potwierdziły wyniki trzech badań klinicznych. Warto dodatkowo profil działania dapagliflozyny skorelować z faktem, że istnieją nierozerwalne związki patofizjologiczne pomiędzy niewydolnością serca,...


View full text...