Rutynowa diagnostyka alergii na lateks, poza bardzo charakterystycznym wywiadem, polega na wykonaniu punktowych testów skórnych (SPT) ze standardowymi roztworami alergenów lateksu oraz oznaczeniu miana swoistych przeciwciał klasy IgE (slgE) przeciwko alergenom lateksu. Miano powyżej 0,35 kU/l ocenia się jako pozytywne [1, 2]. Problem diagnostyczny pojawia się w przypadku chorych zgłaszających objawy występujące po kontakcie z wyrobami lateksowymi, u których nie wykazano cech uczulenia na lateks (negatywne SPT i sIgE < 0,35 kU/l). W tej grupie osób należy wykonać próby prowokacji narządu, którego dotyczą objawy (skóra, spojówki, błona śluzowa nosa, oskrzela) [3–6]. Pozytywnie oceniona próba prowokacji potwierdza związek przyczynowo-skutkowy między kontaktem z wyrobami lateksowymi a pojawiającymi się objawami. Nie upoważnia to jednak do rozpoznania alergii. W razie wątpliwości diagnostycznych należy wykonać testy skórne płatkowe z zestawem gumy i jej składników. Zdarza się bowiem, że nietolerancja wyrobów lateksowych wynika nie z alergii na lateks, ale jest spowodowana nietolerancją dodatków (tiuram, parafenylodwuamina i inne) używanych w procesie produkcyjnym otrzymywania gumy naturalnej [2, 7, 8].
Próby prowokacji swoistej błony śluzowej nosa alergenami lateksu wykonuje się sporadycznie. Metodyka prowadzenia badania jest analogiczna jak w przypadku wykorzystania innych alergenów. Turjanmaa i wsp. uważają, że nie należy wykonywać tego badania w grupie chorych, u których po kontakcie z wyrobami lateksowymi wystąpiła uogólniona reakcja anafilaktyczna [8], a wykonane badania dodatkowe wykazały cechy uczulenia (dodatnie SPT i/lub sIgE > 0,35 kU/l).
Do przeprowadzenia próby używane są standardowe wyciągi alergenowe oraz ekstrakty uzyskane z wyrobów lateksowych. Jaeger i wsp. wykorzystali do prowokacji ekstrakt uzyskany z rękawic lateksowych [5, 7]. Wyniki prac z zastosowaniem obu rodzajów wyciągów alergenowych są porównywalne. Poza oceną kliniczną (score objawów) próby prowokacji swoistej z alergenami lateksu można kontrolować rynomanometrycznie [5, 7]. Wyniki badań innych autorów podkreślają przydatność oznaczania w popłuczynach jam nosa, po podaniu roztworu alergenów lateksu, markerów cytologicznych (eozynofilów i neutroflów) oraz biochemicznych (tryptaza mastocytarna, eozynofilowe białko kationowe), których znamienny wzrost wykazano po prowokacji [4, 9, 10].
Mimo braku doniesień o wystąpieniu nasilonych reakcji niepożądanych w trakcie wykonywania próby prowokacji swoistej z lateksem, wszyscy badacze podkreślają bezwzględną konieczność zabezpieczenia anestezjologicznego podczas prowadzenia badania [4, 9, 11].
Piśmiennictwo
1. Kelly KJ, Kurup V, Zacharisen M, et al. Skin and serologic testing in the diagnosis of latex allergy. J Allergy Clin Immunol 1993; 91: 1140-5.
2. Slater JE. Latex allergy. J Allergy Clin Immunol 1994; 94: 139-49.
3. Axelsson JG, Johansson SG, Wrangsjo K. IgE-mediated anaphylactoid reactions to rubber. Allergy 1987; 42: 46-50.
4. Chełmińska M. Nasal allergen challenge with commercially available natural latex extract. Ann Acad Med Gedan 2003; 33: 31-42.
5. Jaeger D, Engelke T, Rennert S, et al. Stepwise diagnosis of respiratory latex allergy. Pneumonologie 1993; 47: 491-6.
6. Pisati G, Baruffini A, Bernabeo F, Stanizzi R. Bronchial provocation testing in the diagnosis of occupational asthma due to latex surgical gloves. Eur Respir J 1994; 7: 332-6.
7. Jaeger D, Kleinhans D, Czuppon AB, Baur X. Latex-specific proteins causing immediate-type cutaneous, nasal, bronchial and systemic reactions. J Allergy Clin Immunol 1992; 89: 759-68.
8. Turjanmaa K, Reunala T, Rasanen L. Comparison of diagnostic methods in latex surgical glove contact urticaria. Contact Dermatitis 1988; 19: 241-7.
9. Pałczyński C, Walusiak J, Ruta U, Górski P. Nasal provocation test in the diagnosis of natural rubber latex allergy. Allergy 2000; 55: 34-41.
10. Walusiak J. Prevalence of latex allergy in a chosen risk group. Propensity, signs and symptoms and course of disease. Academic dissertation. Occupational Medicine Institute, Łódź 1998.
11. Bernardini R, Pucci N, Rossi ME, et al. Allergen specific nasal challenge to latex in children with latex allergy: clinical and immunological evaluation. Int J Immunopathol Pharmacol 2008; 21: 333-41.
