Czynniki determinujące umiejscowienie kontroli zdrowia u osób chorych i zdrowych

Cel pracy
Celem pracy było porównanie wartości poszczególnych wymiarów skali MHLC w jednolitych grupach osób chorych o różnym rokowaniu i ludzi zdrowych o podobnym rozkładzie zmiennych metrykalnych.

Materiał i metody
Badaniem objęto 296 osób. W tej próbie znalazło się 99 kolejnych pacjentów Oddziału Klinicznego Chirurgii Ogólnej hospitalizowanych z powodu pierwotnego leczenia chirurgicznego raka jelita grubego (grupa A) oraz 100 kolejnych pacjentów operowanych z powodu kamicy pęcherzyka żółciowego (grupa B). Grupę kontrolną (grupa C) stanowiło 97 uczestników wolnych od choroby nowotworowej i kamicy pęcherzyka żółciowego, dobranych losowo spośród osób odwiedzających chorych na Oddziale. Wszystkich uczestników poproszono o wypełnienie standaryzowanych arkuszy Wielowymiarowej skali umiejscowienia kontroli zdrowia (MHLC) oraz Skali uogólnionej własnej skuteczności (GSES).

Wyniki
Jedynym wymiarem MHLC, którego wartości różniły się istotnie między porównywanymi grupami, był parametr Wpływ innych. Średnie wartości tego wymiaru w obu grupach pacjentów były znacznie wyższe niż w grupie kontrol­nej. W szczegółowej analizie stwierdzono to tylko u uczestników w wieku 65 lat lub starszych, a także u osób zamężnych i nieaktywnych zawodowo.

Wnioski
Przeprowadzone badanie jednoznacznie wykazało, że osoby chore w znacznym stopniu przenoszą ciężar kontroli zdrowia na innych, co jest zjawiskiem nie do końca korzystnym. W związku z tym konieczne jest zapewnienie im odpowiedniego wsparcia, ukierunkowanego na wzmocnienie kontroli wewnętrznej oraz akceptację i zaangażowanie w terapię. Szczególną opieką należy otoczyć osoby samotne. Potrzebne są też działania systemowe umożliwiające lepszy dostęp do opieki zdrowotnej pacjentom, którzy w momencie rozpoznania choroby byli aktywni zawodowo.



Aim of the study
The aim of this study was to compare the dimensions of the Multidimensional Health Locus of Control (MHLC).

Material and methods
This study included 296 individuals. This group included 99 patients of the General, Gastroenterological, Colorectal, and Oncological Surgery Ward hospitalised due to the primary surgical treatment of colorectal cancer (Group A) and 100 patients who were operated on due to gallstones (Group B). The control group (Group C) comprised 97 participants who were free from cancer or gallstones and selected at random from visitors to the Clinic. All participants were asked to complete the standardised questionnaire Multidimensional Health Locus of Control (MHLC) along with the General Self-Efficacy Scale (GSES).

Results
The only MHLC dimension whose values differed significantly between compared groups was the Powerful others parameter. Mean values of this dimension in both groups of patients were significantly higher than in the controls. On detailed analysis, this finding was confirmed only in participants aged 65 years or older, as well as in married and professionally inactive individuals.

Conclusions
This study explicitly revealed that in lieu of disease, people transfer to others most responsibility for their health, which is not a fully favourable attitude. Consequently, they should be provided with proper support oriented towards strengthening their internal health locus of control along with acceptance and active participation in the therapy ordered by a doctor. Special attention should be paid to lonesome patients. Moreover, systemic activities should be undertaken to provide easier access to health services for professionally active patients.