Ocena motywacji chorych z miażdżycą tętnic kończyn dolnych do zaprzestania palenia tytoniu na podstawie testu Niny Schneider

Wstęp: Miażdżyca jako choroba przewlekła i uogólniona spowodowana jest działaniem wielu mechanizmów. Wykazano, że znaczący wpływ na powstawanie i progresję choroby mają czynniki subiektywne, w tym m.in. palenie tytoniu, zaliczane do czynników ryzyka I rzędu. Ponieważ zaprzestanie palenia może ograniczyć rozwój miażdżycy, a u chorych z niedokrwieniem kończyn dolnych wpłynąć też na zwiększenie dystansu chromania, zasadnym wydaje się podejmowanie działań edukacyjnych i motywujących chorych do zaprzestania palenia.
Cel pracy: Celem badań była ocena motywacji chorych z przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych do zaprzestania palenia tytoniu.
Materiał i metody: Badania prowadzono w latach 2005–2006 wśród 128 chorych, w tym 64 chorych leczonych zachowawczo z powodu niedokrwienia kończyn dolnych I/II stopnia wg klasyfikacji Fontaine’a (średnia wieku 61,8 roku) i 64 chorych leczonych operacyjnie z powodu niedokrwienia III/IV stopnia (średnia wieku chorych 60,8 roku). Narzędzia badawcze stanowiły kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji i Test motywacji do zaprzestania palenia tytoniu wg Niny Schneider. Wyniki opracowano z użyciem metod statystycznych, na poziomie istotności p<0,05.
Wyniki: Wykazano, że chorzy w zaawansowanych stadiach choroby charakteryzują się znacząco mniejszym poziomem motywacji do zaprzestania palenia (p<0,002) niż chorzy w początkowych stadiach niedokrwienia. Silny poziom motywacji charakteryzował aż 59,4% chorych w I i II stopniu niedokrwienia i 32,8% chorych z III i IV stopniem niedokrwienia kończyn (p<0,001).
Wnioski: Poziom świadomości zdrowotnej chorych oraz wiedza na temat możliwości podejmowania walki z nałogiem znacząco zwiększały motywację chorych do zaprzestania palenia. Poziom motywacji chorych do zaprzestania palenia w większym stopniu zależał od obecności tzw. czynników sprzyjających paleniu (m.in. wpływu środowiska pracy, radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych) niż od stopnia klinicznego zaawansowania choroby.


Background: Atherosclerosis is a chronic and disseminated disease caused by many mechanisms. It has been shown that subjective factors including tobacco smoking, known as a major risk factor, have a significant influence on initiation and progression of disease. It is justified to implement educational and motivational activities because smoking cessation can stop the progression of atherosclerosis and in patients with lower limb ischaemia can influence claudication.
Aim of the study: The aim of the study was to assess the motivation of patients with chronic lower limb ischaemia for smoking cessation.
Material and methods: The study was conducted in 2005 and 2006 among 128 patients including 64 treated due to I/II degree lower limb ischaemia (Fontaine classification). Mean age was 61.8 years. Sixty-four other patients were surgically treated due to III/IV degree lower limb ischaemia. Mean age of patients from this group was 60.8 years. Self-constructed questionnaire and Nina Schneider motivation test were the study tools. Results were analyzed on the basis of statistical methods, p<0.05.
Results: It was shown that patients in a serious stage of disease are characterized by lower motivation for smoking cessation (p<0.002) than patients in the initial phase of disease. Strong motivation was shown by 59.4% of patients with I and II degree of ischaemia and 32.8% of patients with III and IV degree of disease (p<0.001).
Conclusions: The level of health knowledge of patients about smoking cessation significantly increased motivation. The level of motivation was more dependent on factors such as professional environment or coping with crisis situations than on clinical stage of disease.