Porównanie wybranych aspektów opieki nad chorymi po zabiegach koronarografii z dostępu przez tętnicę udową i tętnicę promieniową

Wstęp : Koronarografia jest metodą powszechnie stosowaną w diagnostyce choroby niedokrwiennej serca. Najczęściej wykonuje się ją z dostępu przez tętnicę udową, a w ostatnich latach także z dostępu przez tętnicę promieniową. Wyniki badań z ośrodków zagranicznych wskazują na wiele korzyści wynikających ze stosowania dostępu promieniowego. W Polsce doniesienia na ten temat są nieliczne, nie ma również badań dotyczących opieki pielęgniarskiej nad chorymi, u których zastosowano różne dostępy naczyniowe. Celem pracy była ocena wad i zalet dostępów naczyniowych przez tętnicę udową i tętnicę promieniową w aspekcie komfortu pacjenta, trudności w opiece pielęgniarskiej, występowania powikłań oraz długości hospitalizacji.

Materiał i metody: Badania przeprowadzono w grupie 112 pacjentów po koronarografii (grupa A – 59 osób, u których zabieg przeprowadzono z dostępu przez tętnicę udową, grupa B – 53 osoby, u których zabieg przeprowadzono z dostępu przez tętnicę promieniową) i 53 pielęgniarek. Zastosowano ankietę dla pacjentów, która zawierała dane socjodemograficzne oraz pytania ze skalą Likerta oceniające trudności w samoopiece. Nasilenie bólu oceniano za pomocą skali wizualno-analogowej ( Visual-Analogue Scale – VAS). Na podstawie danych z historii choroby analizowano długość hospitalizacji i powikłania po koronarografii. Ankieta dla pielęgniarek zawierała dane socjodemograficzne i pytania dotyczące trudności w opiece nad chorymi z poszczególnymi rodzajami dostępów naczyniowych. Zależności pomiędzy zmiennymi badano przy użyciu testu t -Studenta, testu x² oraz analizy korelacji Spearmana.

Wyniki : W grupie B nasilenie bólu było znacznie mniejsze niż w grupie A (średnio 1,9 +1,6 vs 2,7 +2,2, p < 0,05), a okres stosowania opatrunku uciskowego był znacznie krótszy (5 godz. i 42 min vs 15 godz. i 24 min, p < 0,05). Pacjenci z grupy B deklarowali znacznie mniejszy dyskomfort podczas przy­gotowywania pola operacyjnego i mniejsze trudności przy czynnościach samoobsługowych po zabiegu. Również czas hospitalizacji był znacznie krótszy w grupie B (3,0 +1,2 dnia vs 5,0 +2,6 dnia, p < 0,05), a odsetek chorych z powikłaniami znacznie mniejszy. Pielęgniarki oceniły dostęp przez tętnicę promieniową jako korzystniejszy ze względu na łatwość pielęgnacji.

Wnioski : Koronarografia z dostępu przez tętnicę pro­mieniową jest korzystniejsza w opinii pacjentów i pielęgniarek niż koronarografia z dostępu przez tętnicę udową.

Background: Coronarography is a commonly used diagnostic procedure for ischaemic heart disease. Routinely, the femoral approach (FA) and, in the last years, also radial approach (RA) are used. The results of the studies abroad show benefits of using radial access for coronarography. In Poland, however, there is a limited number of publications on this subject and lack of studies on nursing care of the patients with different approaches for coronarography. The aim of the study was to determine positive and negative aspects of using FA and RA for coronarography with respect to patients’ comfort, difficulties in nursing care, complications and duration of hospital stay.

Material and methods: One hundred and twelve patients (group A – 59 patients with FA, group B – 53 patients with RA) and 53 nurses were included into the study The questionnaire for the patients including sociodemographic data and questiones with Likert’s scale assessing difficulties with self-care was used. Pain intensity was evaluated by VAS scale. The length of hospitalisation and complications were analysed from medical records. Questionnaire for nurses included sociodemographic data and information about difficulties in caring for the patients with particular approach for coronarography. For statistical analysis t -Students test, x² test and Spearman correlation analysis were used.

Results : In group B, the pain intensity was significantly lower (mean 1.9 +1.6 vs. 2.7 +2.2, p < 0.05) and the time of compression significantly shorter (5 h 42 min vs. 15 h 24 min, p < 0.05) when compared with group A. Patients from group B declared less discomfort during preparation for coronarography and self-care after that. Moreover, the length of hospitalisation was significantly lower in group B (3.0 +1.2 days vs. 5.0 +2.6 days, p < 0.05), so was the percentage of patients with complications. Nurses found the RA more advantageous with respect to nursing care.

Conclusions : In nurses’ and patients’ opinions the radial access is more advantageous than femoral access.