Zachowania zdrowotne u chorych z miażdżycą tętnic obwodowych na przykładzie pacjentów oddziału chirurgicznego

Wstęp: Miażdżyca jest jedną z podstawowych przyczyn chorób XXI wieku. Zachowania zdrowotne o pozytywnym i dużym natężeniu mogą w znaczący sposób spowolnić negatywny proces zmian, jakie powoduje miażdżyca. Celem pracy była analiza zachowań zdrowotnych pacjentów z miażdżycą naczyń obwodowych leczonych chirurgicznie, z uwzględnieniem wpływu płci, wykształcenia, miejsca zamieszkania oraz rodzaju zabiegu, do którego pacjenci zostali zakwalifikowani.

Materiał i metody:  Badania przeprowadzono w terminie od sierpnia 2014 r. do marca 2015 r. w grupie 102 pacjentów zakwalifikowanych do zabiegów usunięcia płytek miażdżycowych (endarektomia), przezskórnej angioplastyki transluminalnej (percutaneous transluminal angioplasty – PTA) lub pomostowania naczyniowego (by-pass). Wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego z zastosowaniem standaryzowanego kwestionariusza Inwentarza Zachowań Zdrowotnych Zygfryda Juczyńskiego, a w celu uzupełnienia danych narzędzie własnego autorstwa.

Wyniki: Stwierdzono przeciętne nasilenie zachowań zdrowotnych, grupa 51,96% badanych pacjentów nie paliła papierosów, a średnia długość nałogu u osób palących wynosiła 32,05 roku. Coroczne badanie cholesterolu wykonywało 43,14% badanych, a codzienny pomiar ciśnienia tętniczego 35,29% respondentów; niestety 8,18% osób nie dokonywało tego pomiaru. W sferze aktywności fizycznej najliczniejszą grupę stanowiły osoby deklarujące całkowity brak aktywności – 34,31%. Osoby, które chorowały na cukrzycę, stanowiły 39,21% badanych, z czego 12,50% nie dokonywało pomiaru glikemii.

Wnioski:  Nie stwierdzono istotnej statystycznie zależności między płcią i wykształceniem a zachowaniami zdrowotnymi. Wykazano istotny wpływ miejsca zamieszkania na zachowania zdrowotne (p < 0,05). Osoby cierpiące na cukrzycę nie różniły się w nasileniu zachowań zdrowotnych od osób bez cukrzycy. Pacjenci wymagają nieustającej i zindywidualizowanej edukacji ze strony personelu medycznego, aby wzmacniać motywację do zmiany oraz utrzymania nowych zachowań zdrowotnych.

Introduction: Atherosclerosis is one of the basic causes of diseases in the twenty-first century. Positive health behaviors of high intensity can significantly slow down the negative process caused by atherosclerosis. The aim of the study was to analyse the health behaviors of patients with atherosclerosis treated surgically, including the impact of gender, education, place of residence, and type of operation to which patients were enrolled.

Material and methods:  The research used the method of a diagnostic survey, which was conducted from August 2014 until March 2015 on a group of 102 patients enrolled to: endarterectomy, percutaneous transluminal angioplasty, or by-pass of the lower extremities. The technique of questionnaires was used with a standardised questionnaire of Behavioral Health Inventory written by Zygfryd Juczyński and for complement of the data with the using of author’s tool.

Results: The examined group of patients showed an average intensification of health behavior patterns. 51.96% of the patients smoked cigarettes, and the average length of addiction lasted 32.05 years. Only 43.14% of respondents checked their cholesterol level once a year. Daily blood pressure measurement was taken by 35.29% of respondents, but 8.18% of respondents did not measure it at all. In terms of physical activity, the largest group were those who did not show any activity – 34.31%. People who had had diabetes accounted for 39.21% of respondents, and 12.50% of them did not check their blood glucose levels at all.

Conclusions: There was no significant relationship between gender and education and health behavior, but the influence of place of residence in health behaviors showed statistical significance (p < 0.05). People with diabetes did not differ in the intensity of health behaviors compared to those without diabetes. Patients require constant and individualised education from medical personnel in order to increase motivation to change and to maintain new health behaviors.