Uwarunkowania demograficzne i społeczne wybranych zachowań zdrowotnych osób po 55 roku życia w zakresie profilaktyki choroby przewlekłej na przykładzie raka jelita grubego

Cel pracy
Celem pracy było przedstawienie wybranych zachowań zdrowotnych osób po 55 roku życia w zakresie profilaktyki choroby przewlekłej na przykładzie raka jelita grubego i określenie związków zachodzących między tymi zachowaniami a czynnikami demograficznymi i społecznymi.

Materiał i metody
Badania przeprowadzono w styczniu 2018 roku wśród 130 słuchaczy Sanockiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Narzędzia badawcze stanowiły: autorski kwestionariusz ankiety oraz Inwentarz Zachowań Zdrowotnych Juczyńskiego. W analizie statystycznej zastosowano test Chi2. Za zależność istotną statystycznie przyjęto wartość p<0,05.

Wyniki
Respondenci byli w przedziale wieku 55-80 lat. W badanej grupie zdecydowanie przeważały kobiety, mieszkańcy miast oraz osoby z wykształceniem średnim. Badaniom przesiewowym w kierunku raka jelita grubego poddało się 39,2% respondentów. Tylko, co piąty senior starał się codziennie poświęcać czas na aktywność fizyczną. Respondenci z wykształceniem wyższym i pracujący w przeszłości umysłowo, znacznie częściej poddawali się badaniom przesiewowym w kierunku raka jelita grubego i rzadziej sięgali po używki w porównaniu do osób pracujących fizycznie, z wykształceniem zawodowym lub średnim.

Wnioski
Większość respondentów prezentowała zachowania niesprzyjające profilaktyce raka jelita grubego. Wykazano istotny związek między zachowaniami zdrowotnymi a poziomem wykształcenia, charakterem wcześniej wykonywanej pracy i sytuacją materialną seniorów. Należy prowadzić edukację zdrowotną mającą na celu zwiększenie poziomu wiedzy i świadomości osób starszych w zakresie profilaktyki chorób przewlekłych, ze szczególnym uwzględnieniem raka jelita grubego.



Aim
The aim of the study was to present selected health behaviours of people over 55 in the prevention of colorectal cancer and to determine the relationships between these behaviours and demographic and social factors.

Material and methods
The study was conducted in January 2018 among 130 students of the University of the Third Age in Sanok. The diagnostic survey method has been used. The research tools were: the author’s questionnaire and Juczyński’s Inventory of Health Behaviours. The Chi2 test has been used in the statistical analysis. A statistically significant relationship was assumed to be p <0,05.

Results
The respondents were in the age range 55-80 years. In the study group, women, city dwellers and people with secondary education clearly dominated. 39.2% of respondents have so far screened for colorectal cancer. Only every fifth senior tried to devote time to physical activity every day. Respondents with higher education and working intellectually in the past, much more often performed colorectal cancer screening and less often used stimulants than respondents working physically and with vocational or secondary education.

Conclusions
Most respondents did not present behaviours conducive to the prevention of colorectal cancer. A relationship between health behaviours and education, the nature of previous work and the material situation of seniors has been demonstrated. Health education should be carried out with the aim of increasing the level of knowledge and awareness among elderly people in the prevention of chronic diseases with a particular focus on colorectal cancer.