Mechanizmy neuroimmunoendokrynowe reakcji stresowej

Niniejszy artykuł porusza wybrane aspekty mechanizmów psychoneuroimmunoendokrynologicznych leżących u podstaw odpowiedzi organizmu na warunki stresogenne. Wspólnie z układem nerwowym i hormonalnym, układ odpornościowy tworzy triadę zwaną siecią neuroimunohormonalną. Triada ta stanowi nadrzędny, związek czynnościowy decydujący o stanie równowagi zdrowotnej organizmu - homeostazy. Różnorodne czynniki stresogenne zaburzają homeostazę i wpływają negatywnie na funkcjonowanie organizmu, a ich działanie wywierane na procesy fizjologiczne wciąż stanowi bardzo rozległe pole dla badań z zakresu psychoneuroimmunoendokrynologii. Silne czynniki stresogenne lub stres o przedłużonym działaniu powodują negatywne konsekwencje zdrowotne, początkowo natury psychoemocjonalnej a potem poważne choroby natury psychicznej i fizycznej. Dlatego też niedocenianie patogennego znaczenia stresu, niezdolność do zapobiegania sytuacjom stresowym oraz nieumiejętność radzenia sobie ze stresem są obecnie poważnym problemem społecznym i medycznym, a Światowa Organizacja Zdrowia określa stres jako chorobę stulecia.

This article is concerned with understanding selected aspects of the psychoneuroimmunoendocrine mechanisms underlying the organism's response to stress conditions. The neuroimmunoendocrinenetwork is a supreme association of systems regulating the health equilibrium of an organism - the homeostasis. A variety of stressors disrupts homeostasis and affect human functioning, and their correlation with physiological response is still a broad field of psychoneuroimmunoendocrinological research. Elevated or chronic levels of stress can have a wide range of negative health consequences, starting with emotional and followed by serious psychiatric and somatic diseases. Therefore, the underestimation of the pathogenic importance of stress, the inability to prevent stressful situations and to alleviate stress is now a major social and medical problem, and the World Health Organisationrefers to stress as the disease of the century.