Edukacja zdrowotna w szkołach – będzie o zdrowiu psychicznym ►

Podczas kongresu Wizja Zdrowia w Warszawie dr n. med. Aleksandra Lewandowska, konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, odniosła się do kwestii wprowadzenia od września 2025 r. przedmiotu edukacja zdrowotna, który zastąpi wychowanie do życia w rodzinie. Pytanie dotyczyło niepokojących danych wskazujących na wzrost liczby prób samobójczych i samobójstw w grupie młodych ludzi.

W jaki sposób edukacja zdrowotna może wpłynąć na poprawę zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży?

Rozmowa z ekspertką poniżej, pod wideo dalsza część tekstu.

Edukacja zdrowotna w szkołach 
– Bardzo długo czekaliśmy na ten przedmiot, między innymi dlatego, że mówimy tutaj bardzo dużo o profilaktyce, w tym profilaktyce zaburzeń psychicznych. Chciałam zwrócić uwagę, że jedna z kluczowych czterech strategii, jakie rekomenduje Światowa Organizacja Zdrowia w odniesieniu do zapobiegania zachowaniom samobójczym, dotyczy  programów opartych na edukacji zdrowotnej, czyli tego, co już się dzieje, co za chwilę będzie realizowane w szkołach – powiedziała dr Lewandowska.

– Często powtarzam jako psychiatra dziecięcy, że na pewne symptomy, tak jak tutaj rozmawiamy o zachowaniach samobójczych, należy wejrzeć w głąb, bo to jest objaw. To jest taki wierzchołek góry lodowej, a za tymi zachowaniami kryją się bardzo podobne czynniki związane z tym, na co mamy wpływ jako osoby dorosłe – tłumaczyła konsultant krajowa, podkreślając, że często za zachowaniami samobójczymi kryje się samotność tych dzieci, różne emocje, z którymi sobie nie radzą, trudności w życiu, z jakimi się mierzą, ale też brak uwagi ze strony dorosłych.

– Niejednokrotnie powtarzam, że to, co obserwujemy, to nic innego jak krzyk naszych dzieci, nastolatków, które nie radzą sobie w tym świecie i nie godzą się na taki świat. U dziecka niesłyszanego i niezauważanego pojawiają się określone zachowania, określone objawy, które w końcu mobilizują nas, dorosłych, do działania – stwierdziła dr Lewandowska.

Zadbanie o zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży 
Ekspertka zaznaczyła, że przedmiot edukacja zdrowotna traktuje zdrowie holistycznie, bo nie można oddzielać somy od psyche.

– Uczymy dzieci, nie tylko poprzez przekazywanie teorii, ale przede wszystkim chcemy u nich wzmacniać umiejętności praktyczne, jak radzić sobie z emocjami, z trudnościami, wyzwaniami, jakie stosować strategie, które są bezpieczne i skuteczne w radzeniu sobie z tymi trudnościami. Ważna jest także wrażliwość na drugiego człowieka, czyli nie przechodzę obojętnie, jeżeli mojemu koledze dzieje się krzywda, bo widzę, że doświadcza przemocy albo słyszę, że doświadcza przemocy. Pamiętajmy, że przemoc rówieśnicza siedmiokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia zachowań samobójczych, a mamy taką rzeczywistość, że w ostatnim roku dwie trzecie nastolatków mówiło o tym, że tej przemocy doświadczyło – wskazała dr Lewandowska.

Zwróciła uwagę, że jak ważne jest uczenie dzieci i młodzieży odwagi, aby nie bali się poprosić po pomoc.

– Dostaną pełną wiedzę, gdzie należy tej pomocy szukać, do kogo po tę pomoc się zwrócić, w jakich sytuacjach i do jakiego specjalisty. Obecnie nawet dorosłym brakuje tej wiedzy – dokąd pójść po pomoc, kim jest psycholog,  psychoterapeuta, lekarz psychiatra. Tego również będziemy uczyć na edukacji zdrowotnej – podsumowała dr Aleksandra Lewandowska.

Przeczytaj także: „Kadry lekarskie – czas na (byle)jakość?”.